Site Haritası Nedir?
Site Haritası Nedir: Arama motorlarının web sayfalarınızı bulabilmesi için URL’lerini bilmesi gerekir. Bu haritalar (Sitemap) da web sitesi sahiplerinin sitelerindeki taranacak sayfalar (URL’ler) konusunda arama motorlarını bilgilendirmesini sağlayan bir internet protokolüdür. Sitemap ne demek sorusunun en basit cevabı, sitedeki URL’leri listeleyen bir XML dosyası olduğudur. (Sitemap.xml).
Site Haritaları bir çeşit navigasyon gibi düşünülebilirler. Bu dosya, tarama yapan arama motoru botlarına rehberlik eder. Botlar, web sitenizi daha kapsamlı şekilde tarayabilen sitemap.xml dosyasını okumaktadırlar. Bu içeriğimizde size Sitemap nedir ne işe yarar, sitemap.xml dosyası nedir, WordPress Sitemap oluşturma gibi konularda bilgi vereceğiz.
Site Haritası Ne Kadar Önemli?
Arama motorları, internetteki yeni içerikleri keşfetmek için genel olarak bağlantıları (linkleri) takip etme yöntemini kullanır. Web siteniz ve içerikleriniz, başka internet sitelerinden (sosyal medya paylaşımları da dahil) size verilen bağlantılar takip edilerek keşfedilebilirler. Yani herhangi bir işlem yapmadığınızda da arama motorları sizi bulabilirler. Öte yandan dizine eklenme sürecinde kontrol sahibi olmak adına Site Haritası daha iyi bir yoldur. Taranmasını istediğiniz URL’lerin sıralandığı sitemap.xml dosyaları bu işe yarar. İlk yöntem tahmin edebileceğiniz gibi yeni açılan siteler için uzun bir keşfedilme süreci anlamına gelebilmektedir.
Sitenizin Google, Yandex, Bing gibi arama motorlarının dizinlerine eklendiğini varsayalım. Botlar, sitenizi dizine ekledikten sonra yeni içeriklerinizi keşfetmek için de site içi linklemeyi kullanacaktır. Bu da yeni içeriklerinizin keşfedilip taranması ve dizine eklenmesi sürecini yavaşlatır. Ayrıca bazı içeriklerinize diğer içeriklerden link vermemiş de olabilirsiniz.
Tüm bunların önüne geçmek ve arama motorlarıyla daha iyi bir iletişim kurabilmek için Site Haritası en iyi çözümdür diyebiliriz. Arama motorları, linkleri takip ederek ulaşması zor içeriklere (yeni ya da eski) Sitemap ile çok daha kolay ve hızlı bir şekilde ulaşabilir.
UYARI:
Doğru bir şekilde yapılandırılan bir sitemap.xml dosyanızın olması, sonuç sayfasındaki sıralamanızı yükseltebilen bir kriter değildir. SEO açısından önemi yadsınamaz ancak direkt olarak sıralamanızın yükselmesine de katkı sağlamaz. Öte yandan dolaylı olarak web sayfalarınızın çok daha hızlı ve sistematik bir şekilde keşfedilmesi ve dizine eklemesi süreçlerini iyileştireceği için olumlu katkısı olabilmektedir.
UYARI:
Bir Sitemap oluşturmuş olmanız sitenizde yer alan tüm sayfaların dizine ekleneceği anlamı taşımaz. Dizine eklenme süreci arama motorlarının kullandığı karmaşık algoritmalarla ilgilidir.
Sitemap Hangi Siteler İçin Daha Önemli?
Sitemap önemlidir ancak pek çok site için elzem değildir. Google, sitenizdeki sayfaları doğru bir şekilde bağladıysanız (site içi linkleme ile) botların sitenizin büyük çoğunluğunu keşfedebileceğini belirtiyor. Ancak özellikle haber ya da e-ticaret gibi büyük ve karmaşık yapılı bir siteniz varsa Sitemap, keşfedilme, taranma ve dizine eklenme süreciniz için çok çok önemlidir.
Büyük ve hızlı içerik girilen bir siteniz varsa mutlaka Site Haritası oluşturmalısınız. Bunun dışındaki durumlarda Site Haritası hayati derece gerekli değildir. Bununla birlikte Site Haritası oluşturma çok kolay bir işlemdir. Bir sitemap.xml dosyanızın olması zararlı da değildir. Özellikle yeni bir web sitesi açtıysanız Sitemap yoluyla arama motorlarının sizi hızlıca keşfetmesini sağlayabilirsiniz. (Webmaster araçlarını kullanarak Site Haritası’nı arama motorlarına gönderebilirsiniz).
İnternette milyarlarca içerik olduğunu düşünürsek teknik olarak zorunluluk olmayan Site Haritaları arama motorlarının sizi keşfedip doğru bir şekilde dizine ekleyebilmeleri için bir zorunluluğa dönüşüyor.
NOT: Tek sayfalık siteler ya da portfolyo siteleri için Site Haritası gerekli değildir.
Sitemap Nedir Ne İşe Yarar?
Sitemap’i arama motorlarıyla ilişki kurmanızı sağlayan bir çeşit iletişim aracı olarak yorumladık. Bu bağlamda da Sitemap ne işe yarar özetleyelim:
- Bir Site Haritası olmaksızın arama motorlarının sitenizdeki tüm içerikleri keşfetmesi zordur. Basitçe sitenizde yer alan URL’lerin listesi olarak tanımladığımız Sitemap ile arama motorlarına mutlaka dizine eklenmesini istediğiniz sayfaları belirtmiş olursunuz.
- Site Haritası ile güncel içeriklerinizin ya da site içi linkleme yaparken bağlantı vermediğiniz içeriklerin de botlar tarafından daha hızlı keşfedilip taranmasını sağlayabilirsiniz. (Çok fazla içeriğiniz varsa botlar bazılarını gözden kaçırabilmektedir).
- sitemap.xml dosyası sayesinde taranmasını istediğiniz URL’ler üzerinde kontrol sahibi olursunuz. Taranmasını istemediğiniz URL’leri listeden hariç tutabilirsiniz.
- Bir sitemap.xml dosyası arama motorlarına sayfanın en son güncellenme tarihi, ne sıklıkla değiştiği ve alternatif dil sürümleri gibi önemli bilgiler sağlar. Bu bağlamda sitenizin hızlı bir şekilde indeks alması için de Sitemap oldukça işlevseldir. Botlar bu dosya sayesinde güncel içeriklerinizi keşfedebilirsiniz. Ne sıklıkla yeni içerik girişi yaptığınızı anlayabilirler ve sitenizi tarama sıklıklarını buna göre belirleyebilirler.
- sitemap.xml dosyanızı arama motorlarının webmaster araçlarına tanıttığınızda ve dizine ekleme süreci başladığında aynı sitemap.xml dosyası içerisinde hangi linklerin dizine eklenip hangilerinin eklenmediğini, hangilerinde problemlerle karşılaşıldığını çok daha kolay bir şekilde takip edebilirsiniz. Böylelikle problemleri çözmeniz de kolaylaşmaktadır.
(Detaylı bilgi: Search Console Nasıl Kullanılmalıdır?)
NOT: Google Search Console > Site Haritaları başlığına giderek eklediğiniz Site Haritası listesinde Keşfedilen URL sayısı bilgisini görebilir, bu sayının hemen yanındaki grafik ikonuna tıklayarak o Site Haritası’nda hangi sayfaların henüz dizine eklenmediğini, neden eklenmediğini öğrenebilirsiniz. Böylelikle çok kolay bir şekilde dizin takibi yapabilirsiniz. Dizine eklenen sayfalarınızı inceleyebilirsiniz ve sorunları giderebilirsiniz.
- Video, görsel, pdf gibi dosyaları (daha geniş bir ifadeyle özel içerik türlerini) ayrı ayrı listeler halinde tutarak farklı içeriklerinizin dizine eklenme sürecini de daha iyi takip edebilirsiniz.
- Site Haritası, aynı içeriğin farklı URL versiyonları (AMP sayfası, HTML sayfası ve mobil uygulama sayfası gibi) arasındaki ilişkinin belirtilmesine de yardımcı olur. Tüm bu aynı içeriğe sahip farklı kaynakların ilişkilendirilmesi ile arama motorlarının doğru içerikleri doğru şekilde sunması sağlanır. Telefonu üzerinden sitenize erişen ziyaretçiye AMP sayfanın gösterilmesi gibi.
NOT: AMP sayfaları için ayrıca bir Sitemap oluşturmak gerekli değildir.
Yukarıda da belirttiğimiz gibi etkili site içi linkleme yapmış olsanız da bir şeyler gözden kaçabilmektedir. Bunun yanında arama motorlarının yeni bir içeriğinizi bulmak için çok fazla sayfayı gezmesi gerekebilir. Sitemap ile botların da işini kolaylaştırmış olursunuz. Sonuç olarak arama motorlarının koskoca web’de sizi keşfetmesini beklemek yerine web sayfalarınızın bir listesini onlara sunmak çok daha iyi bir yoldur.
NOT: Noindex etiketiyle işaretlediğiniz dolayısıyla da arama motorlarına bu sayfayı / içeriği tarama dediğiniz bir URL’in sitemap.xml dosyasında olması doğru bir yaklaşım değildir. Ancak noindex etiketini kullanarak dizinden kaldırılmasını istediğiniz içeriklerinizi Site Haritası’na geçici olarak ekleyebilirisiniz. Google yaptığı açıklamalara göre Sitemap’te belirtilen her şeyin daha hızlı işleme alınacağını söylüyor.
Site Haritası Çeşitleri Nelerdir?
Bu haritalar içeriklerine göre farklılaşabilmektedir. Sitemap’in sadece web sayfalarınızdan yani içerik URL’lerinden oluşması gerekmez. Web sitenizde yayınlanan farklı medya türleri için ayrı Sitemap’ler oluşturabilirsiniz. (Örneğin görseller, videolar, pdf dokümanlar gibi özel içerik türleri).
Görsel ögeler için oluşturduğunuz Sitemap’ler, görsellerle ilgili görselin konusu, türü ve lisansı hakkında bilgi verebilmektedir. Video ögeler için oluşturduğunuz Sitemap’ler de benzer şekilde videonun uzunluğu, uygun olduğu yaş grubu, kategorisi hakkında bilgi verebilirler. Siteniz üzerinden ziyaretçilerinize farklı uzantılarda indirilebilen dosyalar sunuyorsanız bunları da ayrı bir Sitemap’te sıralayabilirsiniz. Ayrıca sitenizi arama motorlarına daha iyi ifade edebilmek için Mobil Sitemap, Ürün Sitemap, Haberler Sitemap gibi farklı başlıkları da kullanabilirsiniz.
Video S.Haritası, Görsel S.Haritası, Google Haberler S.Haritası içeriklerini inceleyerek daha fazla bilgi alabilirsiniz.
NOT: Site Haritası’nın, sadece XML formatında olması zorunlu değildir. RSS 2.0, mRSS (medya RSS), Atom 1.0 şeklinde de olabilmektedir. Google, RSS 2.0 ve Atom 1.0 özet akışlarını kabul ediyor. RSS ya da Atom özet akışı içeren bir blogunuz varsa, bu özet akışının URL’ini de Search Console üzerinden Site Haritası olarak Google’a iletebilirsiniz. Özet akışınız yaptığınız ayarlara göre son birkaç blog içerikleriniz hakkında bilgi verir. Video içerikleriniz hakkında daha detaylı bilgi sunan mRSS özet akışı kullanabilirsiniz.
NOT: Blogger, Wix, WordPress.com gibi ücretsiz olarak web sitesi oluşturmanıza yardımcı olan bir altyapı kullanıyorsanız Sitemap otomatik olarak oluşturulabilir. (Oluşturulup oluşturulmadığını denetlemelisiniz).
sitemap.xml Nasıl Oluşturulur?
Site Haritası’nı,
- Bir metin dosyası aracılığıyla kendiniz manuel olarak;
- Üçüncü taraf web araçlarını kullanarak online ortamda;
- WordPress gibi bir altyapıdaki siteniz için eklentiler yardımıyla otomatik olarak oluşturabilirsiniz.
Ayrıca sitemap.org sitesindeki yönergelere uyarak Site Haritası’nı kendiniz de manuel olarak oluşturabilirsiniz. Aynı zamanda çeşitli Sitemap test araçları ile test edebilirsiniz. (Sitemap.xml dosyalarının kod yapısıyla ilgili detaylı bilgiyi buradan alabilirsiniz).
NOT: Site Haritası’nda bir sorun olup olmadığını denetlemek için Inspyder’ın sunduğu ücretsiz Sitemap Validator aracını kullanabilirsiniz.
UYARI:
Bir sitemap.xml dosyası, 50.000’den fazla URL içeremez ve 50 MB’tan daha büyük olamaz. Çok sayıda URL varsa bunları farklı dosyalara bölmelisiniz. Boyutu büyük Site Haritaları da gzip yöntemi ile sıkıştırılabilmektedir. (Dosya uzantısı xml.gz olur). Sitemap boyutunu düşürdüğünüzde sitenizin indeks alma hızı da artacaktır.
Metin Dosyası ile Sitemap Oluşturma
Küçük ve sıklıkla güncellemediğiniz bir web siteniz varsa metin dosyası ile Site haritası oluşturma yöntemini kullanabilirsiniz. Bir metin dosyasına arama motorlarının taramasını istediğiniz URL’leri her satırda bir URL bulanacak şekilde sıralayıp dosyayı txt uzantısıyla kaydedip sitenizin kök dizinine ekleyebilirsiniz (cPanel için Dosya Yöneticisi > public_html klasörünün içine yüklemelisiniz). Bu metin dosyasını UTF-8 kodlamasıyla şifrelemeli, URL listesi dışında başka bir şey yazmamalısınız. Bunun yanında mutlaka txt uzantılı kaydetmelisiniz. Dosyaya herhangi bir isim verebilirsiniz (sitemap.txt gibi).
Web Araçları ile Sitemap Oluşturma
Siteniz WordPress tabanlı değilse ya da eklentileri kullanarak Site haritası oluşturmak istemiyorsanız kullanabileceğiniz oluşturma yöntemleri;
Çevrimiçi olarak Site Haritası oluşturmanıza yardımcı olan XML Sitemaps’i 500 URL’e kadar ücretsiz olarak kullanabilmektedir. Xml formatındaki Sitemap’i sitenizin kök dizinine yükleyebilirsiniz. Site Haritası oluşturmak için Screaming Frog aracını da 500 URL’e kadar ücretsiz olarak kullanabilirsiniz.
Web araçlarını kullanarak oluşturduğunuz ve bilgisayarınıza kaydettiğiniz dosyayı web sitenizin kök dizinine yüklemeniz gerekir. cPanel ya da Plesk panel üzerinden site dosyalarınıza erişebileceğiniz gibi FileZilla gibi bir program kullanarak FTP bağlantısı da yapabilirsiniz. cPanel için Dosya Yöneticisi > public_html yolunu kullanarak üst menüden Yükle deyin ve xml formatındaki Site Haritası dosyasını seçerek yükleyin.
WordPress Sitemap Oluşturma
Eğer WordPress tabanlı bir siteniz varsa Sitemap oluşturmak için kullanabileceğiniz eklentilerden bazıları Yoast SEO, All in One SEO Pack ve Google XML Sitemaps.
Yoast SEO ile WordPress Sitemap Oluşturma
Bu haritayı oluşturmak için Yoast SEO akla gelen en iyi örnek. Bir SEO eklentisi olduğu için Site Haritası oluşturma konusunda oldukça iyi. Yoast SEO ile birkaç tıklamayla iyi bir Site Haritası oluşturabilirsiniz ve yapılandırabilirsiniz.
WordPress Admin Paneli > Yoast SEO (Ayarlar) > Özellikler yolunu takip ederek XML site haritaları seçeneğini Açık hale getirin ve değişiklikleri kaydedin. Böylelikle yeni bir içerik eklediğinizde herhangi bir şey yapmanıza gerek kalmadan URL, Site Haritası’na otomatik olarak eklenir.
Yoast SEO ile oluşturduğunuz Site Haritası’nın URL’i şöyledir: siteadi.uzanti/sitemap_index.xml. Kendi siteniz için uyarlayıp bu adrese gittiğinizde Yoast SEO üzerinden yaptığınız diğer ayarlara bağlı olarak post/page/category Site Haritası linklerini görebilirsiniz. (Siteadi.uzanti/post-sitemap.xml, siteadi.uzanti/page -sitemap.xml gibi).
Yoast SEO her ne kadar başarılı bir şekilde sitemap.xml dosyası oluştursa da daha fazla detaya ve özelleştirmeye ihtiyacınız varsa Google XML Sitemaps eklentisini kullanabilirsiniz.
UYARI:
Daha önce Yoast SEO ile Sitemap oluşturmuş ve webmaster araçlarına göndermiş olabilirsiniz. Farklı bir eklenti kullanarak yeniden Sitemap oluşturduysanız muhtemelen Site Haritası URL’i değişecektir. Özellikle yeni URL’i arama motorlarına göndermeyi unutmamalısınız (diğerlerini silebilirsiniz).
Sitemap Oluşturma İşleminden Sonra…
Oluşturma işleminden sonra yapmanız gereken birkaç şey daha var. Arama motorlarının Site Haritası’nı kullanabilmesi için öncelikle sitemap.xml dosya yolunu robots.txt dosyasına ekleyerek botlara bir adres vermelisiniz. İkinci olarak da Site Haritası’nı arama motorlarına tanıtmalısınız. Bunun için de en iyi yol webmaster araçlarını kullanmaktır diyebiliriz.
sitemap.xml ve robots.txt İlişkisi
Sitenizde arama motorlarıyla iletişim kurabileceğiniz 2 önemli dosya vardır: sitemap.xml ve robots.txt. Robots.txt dosyası, botlara sitenizin neresini tarayıp neresini taramayacaklarını söyleyen dosyadır.
Detaylı bilgi: robots.txt Nedir?
Süreç genel olarak şöyle işler: Botlar robots.txt dosyasını okur, taraması gereken ve taramasına izin verilmeyen kısımları anlar. Bu noktada botlara taraması gereken URL’lerin adresini vermeniz gerekir. Site Haritası dosya yolunu robots.txt dosyasına ekleyerek botları bilgilendirmiş olursunuz. Google, Googlebot’un görebilmesi ve tarayabilmesi için robots.txt dosyasında Site Haritası’na erişim vermenizi önerir.
Webmaster Araçları ve sitemap.xml
Site Haritası’nı arama motorlarına göndermek için webmaster araçlarını kullanabilirsiniz. Google için Search Console, Yandex için Yandex Webmaster, Yahoo ve Bing için Bing Webmaster Tools’u kullanabilirsiniz. Linklere tıklayarak sitenizi webmaster araçlarına nasıl kayıt edeceğinizi ve nasıl Sitemap göndereceğinizi öğrenebilirsiniz.
NOT: Search Console’da Site Haritası ile ilgili hatalar aldığınızda ilk olarak Sitemap URL’ini, ardında da dosya içerisindeki linklerinizi kontrol edin. Özellikle eklenti yoluyla oluşturduysanız güncellemelerde bir şeyler değişmiş olabileceği için eklenti ayarlarını da gözden geçirebilirsiniz. Ardından Site Haritası test araçlarını kullanarak sorunu anlamaya çalışabilirsiniz. Hata halen devam ediyorsa Site Haritası’nı silerek yeniden oluşturabilirsiniz. Bazen Search Console üzerinden hiçbir Sitemap hatası almayıp Bing ya da Yandex’te alabilirsiniz. (Hepsini kontrol etmekte fayda var). Arama motorlarının ilgili dokümanlarını inceleyebilirsiniz.
NOT: Sitemap.xml dosyasını, sitenizin kök dizininde arama motoru botlarının erişebileceği bir yerde barındırmalısınız (ya da erişilebilir olduğundan emin olmalısınız). Bir eklenti yardımıyla Sitemap oluşturduysanız muhtemelen bir sorun yoktur.
NOT: İçeriklerinizde geniş çaplı bir güncelleme yaptıysanız Site Haritası’nı webmaster araçlarına tıpkı ilk kez gönderdiğiniz gibi yeniden gönderebilirsiniz. (Google’ın önerisi). Google’ın yeni ya da güncellenen içeriklerinizden hızlıca haberdar olması için Site Haritası’nı http://www.google.com/ping?sitemap=https://siteadi.uzanti/sitemap.xml yolu ile doğrudan da gönderebilirsiniz. (Adresi kendinize göre doğru bir şekilde uyarlamalısınız).
