Fitre Nedir ?
Fitre halk arasında fıtır sadakasıdır. İnsan olarak yaratılan, Ramazanda oruçlarını tutarak bayrama ulaşıp şükür eden, İslam dinince zengin olan ve Ramazan ayını tamamıyla gören Müslümanlar tarafından bir takım kimselere verilen vacip bir sadaka olarak karşımıza çıkıyor. Fitrenin sabit olmasıysa, sünnetle sabit tutulmuştur. Bir kişi kendisinin, küçük çocuklarının filtresini vermek ile yükümlendirilmiştir. Hz. Muhammed(SAV); küçük, büyük, köle, erkek, hür ve kadın olmak üzere her Müslümanın fitre vermesi gerektiğini belirtmiştir. Fıtır sadakasında ki vacip olmak zamanıysa, 1. Ramazan bayramı günüyle beraber bayramın öncesinde de verilebilir. Bayram öncesinde verilmesi aslında daha da faziletli olduğunu söyleyebiliriz. Tabi verecek kişinin durumuna bağlı olarak da; bayram gününde ya da sonrasında da verilebilir. Fakat bayram namazı öncesinde verilmesiyse müstehap olarak kabul edilmiştir.
Fitre, şafii mezhebindeyse; bir meşru mazeret olmadıkça bayramın ilk gününde gün batımının sonrasında verilmesi haramdır. Filtreyi aynı zamanda Ramazan ayının ilk zamanlarında vermek de caiz oluyor. Filtre hedefindeyse; fakirin yaşamış olduğu hayat standartlarını göz önüne alarak onun günlük yiyecek ihtiyacını karşılamaktır. Böylelikle fitre verilen kişinin de bayram sevinci yaşanmasına neden olunur.
Fitre Miktarı Nasıl Belirleniyor ?
Fitre günümüzde, miktar olarak belirlenirken; kişinin bir günde yiyeceği öğünün(2 öğün) göz önünde tutulması gerekiyor. Dinen zengin sayılan kişilere kesinlikle fitre verilmiyor. Aynı zamanda çocuk, torun, baba, anne, eş gibi yakınlara verilen parayı da İslam dini fitre olarak kabul etmiyor. Fitre bir fakire de verilebilir; birkaç fakire de verilebilir. Fakat filtre bir kişiye verilirken miktarından kesinlikle az olmaması gerekiyor.
Kimler Fitre Vermekle Yükümlüdür ?
- Ramazan bayramına kavuşanlar, temel ihtiyaçlarıyla birlikte bir senelik borçları haricinde de nisap miktarı olarak malları olan Müslümanlar velayetleri altında ki ve kendileri adına fitre vermekle yükümlüdürler.
- Fitre sadakası vermek için; nisap miktarında ki malın kesinlikle artırıcı olması gerekiyor.
- Bir anne ve baba kendisi ve ergenlik çağına gelmemiş çocukları için filtre vermekle yükümlendirilmiştir.
Tam Vaktinde Ödenmeyen Fitre Borçlarını Nasıl Ödemek Gerekir ?
Tüm ibadetlerde olduğu gibi fitre yükümlülüğü de kesinlikle geciktirilmemesi gerekiyor. Eğer fitre zamanında ödenmediyse o zaman bulunan ilk fırsatta mutlaka ödemek gerekir. Fitre; Ahmed b. Hanbel ve İmam Şafi’ye göre aslında Ramazan ayının son gününde güneşin batışıyla; Ebu Hanife’ye göreyse, bayram gününde tan yerinin aydınlanmasıyla verilmelidir. Bunlar dışında fitreyi, ramazan ayı içerisinde de vermek uygundur. Tabi ki fakirlerin bayram ihtiyaçlarını karşılamaları adına, bayramın öncesinde verilmesi de çok iyi olur. Eğer bayramın sabahına değin fitre verilmediyse, bayramda kesinlikle verilmesi gerekiyor. Zamanında verilmeyen fitreler sonraya kalanlarda, ilk fırsatta mutlaka ödenmesi gerekiyor.
Kimlere Fitre Vermek Gerekir, Kimlere Verilmez ?
Fitre, kişinin bakmak zorunda olduğu Müslüman yoksul kişilere verilir. Fitreyi verecek kişi, kesinlikle kendi usulüne, füruuna göre ayarlama yapamaz. Eşler kendilerine kesinlikle fitre veremezler. Bir kişi; dedesine, ninesine, babasına, annesine, çocuklarına ve torunlarına da fitre veremez, verse de İslam dini kabul etmez. Hanefi mezhebine göre aşağıda sayacağımız kişilere fitre verilmiyor;
- Eşine,
- Büyük anne, büyük babaya,
- Baba ve anneye,
- Oğlunun çocuklarına, oğluna, kızına, kızının çocuklarına ve bunların çocuklarına,
- Zengin kişilere yani asıl ihtiyaçlarının haricinde nisap miktarında mala sahip olanlara,
- Zengin babaya sahip ergenliğe ulaşmamış çocuğa,
Bunlar haricinde; teyze, dayı, kardeş, hala, amca ve onların çocuklarına, kayın peder, damat, gelin, kayın valide gibi eğer akrabalar zengin değilse onlara da fitre, zekat vermekte bir sakınca yoktur.
Ayrıca bakabilirsiniz; İslamiyetin Doğuşu ve Hicret
