Fenikeliler Kimdir ? Fenikeliler Tarihi
Coğrafi Konum
Fenikeliler, Sami diline mensup bir dile sahip, Antik çağda yaşamış bir kavimdir. M.Ö.18. yüzyıla doğru Kenan ülkesi olarak bilinen Lübnan Dağları ile Akdeniz arasındaki kıyılara yakın adalara yerleşerek birçok liman şehri kurmuşlardır. Bu şehirler; Azvad, Samariye, Trablus, Biblos Dağı, Beritos, Sayda, Sur, Akka’dır.
Siyasi Tarih
III. bin yılından itibaren Mısırlılarla ilişki kuran Fenikeliler, onların etkisi altında kaldılar. Fakat siyasi bakımdan teşkilatlanamadıkları için Sur ve Sayda gibi rakip sitelere ayrıldılar. Daha sonra II. bin yılı başlarında Mısır hakimiyetinin altına girdiler. Deniz kavimlerinin istilasıyla Mısır egemenliğinden kurtulunca refaha ulaştılar ve ticaret alanlarını genişlettiler. Aynı zamanda X. yüzyılda Kıbrıs’a yerleştiler. Asur tehlikesi karşısında direnişleri neticesiz kalınca, önce Mısır’ın, daha sonra da Babil’in hakimiyetine girdiler. Daha sonra Pers baskısına karşı Yunanlılarla dostluk kurdular. Ancak İskender, önemli limanlarını ele geçirince Fenikeliler çok yoksullaştı. Yunan denizcilerinin rekabeti ve baskısı ile Arap süvarilerinin talanları onları Roma’ya bağladı ve Suriyeli kavim adı altında tanındılar.
Devlet idaresi
Mısırlılarla çok yakın ilişkiler kurmalarına ve herhangi bir istila tehlikesine karşı çok müstahkem bir yerde yerleşmelerine rağmen Fenikeliler, siyasi bakımdan bir türlü teşkilatlanamadılar. Hatta Kenan ülkesine yerleştikleri ilk dönemlerde aralarında birlik olması ve krallıkla yönetilmelerine rağmen M.Ö. 2.bin yılında Sur ve Sayda gibi rakip sitelere ayrıldılar. Diğer ülkelerle kurdukları ilişkilerde ticaret, savaş ve barışta bile bu siteler birbirlerinden farklı bir tutum içindeydi. Aynı zamanda düzenli orduları da yoktu. Siteleri korumak için ihtiyat askeri bulundurulurdu.
Sosyal Hayat
Fenikeliler Akdeniz’de Kenan ülkesi denilen yerde, eski Giritlilerin yerlerini tutmuş ve en büyük meşgaleleri olan gemicilik sayesinde ticaret alanlarını genişletmişlerdi. Akdeniz kıyılarının büyük bir kısmında koloniler kurmuş ve Akdeniz ticareti sayesinde çok zengin olmuşlardır. Fenikelilerin Akdeniz kıyısında kurdukları en meşhur ticaret kolonisi Kuzey Afrika’daki Kartaca’ dır. Akdeniz’de ticari acente ve sömürgeler kurmuş, diğer yandan karada, çöl kervanlarının varış ve konak yerlerini ellerinde tutmuşlardır. Mallarını satın almış, yaptıkları sanat eşyalarını satmışlardır. Refah içinde yaşamışlardır. Ayrıca gemicilik, ticaret ve sanatla uğraşmışlardır.
Yazı – Dil ve Edebiyat
1923 ve 1929 tarihlerinde Suriye kıyısında yapılan kazılarda, Fenike kralı Ahi-ram’ın kitabeli lahdi ve 1300 yıllarına ait 29 işaretli bir çivi yazı sistemi ortaya çıkarılmıştır. Bu araştırmalar alfabenin Fenikeliler tarafından bulunduğu ve sonra Mısır’a geçtiği görüşünü kuvvetlendirmektedir.
Sanat
Ras Şamra kazılarından anlaşıldığına göre Fenike sanatı, Mezopotamya, Mısır, Mitanni, Hitit bölgeleri ve Girit sanat okullarının etkisi altında gelişti. Taş yapılı evler, tapınaklar, hamamlar ve kuyular mimari şaheserlerinin en tipik örnekleridir. Bundan başka heykelcilik, fildişi ve bronz işçiliği, kabartmacılık yapmışlardır. Yapılan kazılarda, Fenikelilerden kalma birçok sanat eseri bulunmuştur. Bu buluntular arasında üzeri işlemeli cam vazolar, kadeh ve sürahiler Fenikelilerin cam sanatında ileri gittiklerini göstermektedir.
Din ve İnanış
Ras Şamra’da bulunan metinler ile ileri çağ yazarlarının Fenike kaynaklarından edindiği bilgilere göre, Fenike dini Asya asıllı olup Mezopotamya vasıtasıyla en eski Sümer inançlarının etkisi altında kalmıştır. Tabiat kuvvetlerini tanrılaştırmış olan bu din, “Kadın Ruhu ile Erkek Ruhu”na dayalıydı. Her şehrin tercih ettiği bir tanrı veya tanrıçası vardı. Halk tanrıların durağı olarak bilinen bazı dağ tepelerine, nehirlere, kutsal ağaçlara, bazı konik taşlara tapardı.
Ayrıca bakabilirsiniz; Uygurlar Kimdir ? Uygurlar Tarihi
