Biyom Nedir?

Biyom Nedir: Birbirine benzer hayvan ve bitki türlerini içerisinde barındıran geniş coğrafi alanlara biyom adı verilmektedir. Tüm biyomların kendine özgü hayvan, bitki ve iklim çeşitliliği bulunmaktadır. Biyomların hepsinde var olan bitki örtüsü ve iklim, o biyomda yaşayan hayvan türleri üzerinde doğrudan etki oluşturmaktadır.

Biyom kendi içerisinde 2’ye ayrılmaktadır. Bunlar su biyomları ve karasal biyomlardır. Gelin şimdi bu biyomların detaylarına göz atalım.

Karasal Biyomlar

Karasal biyomlarında kendi içerisinde alt kolları bulunmaktadır. Bu kollar şu şekildedir.

1. Orman Biyomları

• Tropikal Yağmur Ormanları
• Ilıman Bölge Ormanları
• İğne Yapraklı Ormanlar

2. Çöl Biyomları

3. Ilıman Bölge Çayır Biyomları

4. Tundra Biyomu

5. Dağ Biyomu

1 – Orman Biyomları

Orman biyomları kara üzerinde bulunmakta ve aynı zamanda yer yüzünün büyük bir bölümünü kapsamaktadır. Bu biyomlar kendi içinde 3’e ayrılmaktadır. Orman biyomları şu şekildedir.

A – ) Tropikal Yağmur Ormanları

Tropikal yağmur ormanları kuşağı, ekvator çizgisinin 20 derece kuzeyi ve 20 derece güneyini oluşturmaktadır. Bu bölgeler yer yüzünün en yoğun yağış alan yerleridir. Ortalama ağaç boyları 70 metre civarındadır. Yer yüzü hayvanlarının büyük bir bölümü bu ormanlarda yaşamaktadır. Yağışlar oldukça fazladır ve aynı zamanda yağış düzeni vardır. Nem ve aynı zamanda sıcaklık yıl boyu yüksek seviyelerde seyretmektedir. Tropikal yağmur ormanları gezegenimizin adeta oksijen deposudur. Son yıllarda yaşanan ekolojik bozulmalar tropikal yağmur ormanlarını etkilediği gibi, içerisinde barındırdığı milyonlarca canlıyı da, oldukça olumsuz etkilemektedir.

B – ) Ilıman Bölge Ormanları

Bu ormanlar kuzey ve güney yarım kürenin orta enlemlerinde yer almaktadır. Bu biyomda yağış çok görüldüğü gibi, bitki örtüsü yaprak döken ağaçlardan oluşmaktadır Sonbahar başlangıcı ile ağaçlar yapraklarını dökmekte, ilkbahar başlangıcı ile de yapraklarını açmaktadır. Ağaçların boyları tropikal yağmur ormanlarına oranla oldukça kısadır. Bu biyomun başlıca ağaçları kavak, kestane, kayın, meşe, ceviz, ıhlamur, zeytin ve palmiyedir. Sık görülen hayvanları ise, kurt, güvercin, geyik, ayı, tilki, atmaca vb. türlerdir.

C – ) İğne Yapraklı Ormanlar

İğne yapraklı ormanlar genel olarak kışların sert geçtiği yüksek enlemlerde bulunmaktadır. İğne yapraklı ormanların yoğunlukta görüldüğü yerlerin başında Sibirya gelmektedir. Bu ormanlar diğer bir ifade ile kozalaklı ağaç ormanları olarak da ifade edilmektedir. Yoğun görülen ağaç türleri çam, ladin ve köknardır. Bu ormanlarda ağaçlar genellikle gövde kısmında dal olmadan düz bir şekilde yukarıya doğru büyümektedir. Genel olarak görülen hayvan türleri ise, kirpi, fare, ayı, köstebek, sincap ve kartaldır.

2 – Çöl Biyomları

Bitki örtüsünün çok seyrek olduğu yada hiç olmadığı yerler çöl biyomları olarak adlandırılır. Bu biyomda düzenli yağmur yağışları görülmemektedir. Yağışlar düzensiz ve kısa süreli olmaktadır. Sıcaklıklar gece ile gündüz arasında büyük farklılıklar gösterir. Gündüz zirve yapan sıcaklıklar gece eksilere düşebilmektedir. Sıcaklık farkının büyük olması kayaların çözülerek belli bir süre sonra kum halini almasına sebep olmaktadır. Çöl biyomunun bilinen en popüler bitkisi kaktüsdür. Yağış olduğunda yağmur suyunu depolayabilen bu bitki, uzun süre su ihtiyacını depoladığı sudan karşılamaktadır.

Çöl biyomlarının popüler hayvanlarına sürüngenler, böcekler ve kemirgenler örnek verilebilir. Bu biyoma başlıca Büyük Sahra Çölü, Arabistan Çölü ve Kalahari Çölü örnek verilebilir.

3 – Ilıman Bölge Çayır Biyomları

Çayır biyomlarında yağış oranları ne çok fazladır, nede çok azdır. Yağışlar dengeli ve orta seviyededir. Ancak ağaç oluşturacak kadar yağışlar görülmemektedir. Bu biyomda bitkiler mevsimi geldiğinde çabucak büyümektedir ve mevsim geçişinde hızlı bir şekilde çürüyerek toprağa karışmaktadır. Bu sebepten dolayı bu biyomun toprakları oldukça verimli olmakta ve tarım için en uygun alanlar olarak görülmektedir.

4 – Tundra Biyomu

Bu biyom genel olarak Rusya’nın kuzeyi, Kanada, Alaska ve İskandinav Yarım Adası‘nda görülmektedir. Bu biyomda yaz ve kış sıcaklıkları arasında büyük fark oluşmaktadır. Ancak yaz döngüsü çok kısa sürmektedir. Genel olarak görülen hayvan türleri, ren geyiği, kutup ayısı, kutup tilkisi vb. türlerdir.

5 – Dağ Biyomu

Yer yüzünün yüksek kesimlerinde görülen biyom türüdür. Bu biyomda yüksekliğin fazla olması ve yer şekillerinin oldukça engebeli olması sebebi ile bitki örtüsü oldukça seyrek görünür. Genel olarak görülen ağaç türü iğne yapraklı ağaçlardır. Bu biyoma, Alpler, Himalayalar ve aynı zamanda Kafkaslar örnek verilebilir.

En İyi Aamir Khan Filmleri

Su Biyomları

Bu biyomlar; tatlı ve tuzlu su biyomları olmak üzere kendi içerisinde ikiye ayrılmaktadır.

1 – Tuzlu Su Biyomları ( Deniz, Okyanus )

• Tuz seviyesi %3 seviyesinde bulunan bölgeler tuzlu su biyomları olarak adlandırılmaktadır.
• Tuzlu su biyomlarının büyük bir kısmını deniz ve okyanuslar oluşturmaktadır.
• Canlı hayatın en yoğun ve büyük şekilde yaşadığı alanlardır.
• Bu biyomda canlılar türleri bulunduğu suyun derinliğine ve aynı zamanda tuz yoğunluğuna göre farklılık göstermektedir.
• Bu biyomların en verimli noktaları, özellikle akarsuların denizlerde birleştiği 0 – 200 km arasındaki alandır.
• Canlı çeşitliliği yoğun olarak suyun üst katmanında yer almaktadır.
• Canlı türleri suyun derinliklerine gidildikçe azalmaktadır. Bu durum suyun derinliklerin de oksijen seviyesinin düşmesinden kaynaklıdır.

2 – Tatlı Su Biyomları

• Akarsular ve göller bu biyom içerisinde bulunmaktadır.
• Akarsuların yatağının genişlediği, derinliğinin arttığı ve akış hızının yavaşladığı yerlerde canlı çeşitliliği daha fazla görülmektedir. Su akış hızının ve bununla birlikte yüksekliğinin arttığı yerlerde ise canlı türleri daha az görülmektedir.
• Göllerde ise yaşam çeşitliliğin fazla olup olmaması, gölün durumuna göre değişebilmektedir. Göllerde en zengin yaşam çeşitliliği, akarsular ile birleşen alanlarda görülmektedir.
• Göl biyomlarında genel olarak, sazan, turna, levrek ve kurbağa vb. canlılar yaşamaktadır.
• Akarsular oldukça fazla bölgeyi dolanmasından dolayı mineral bakımından oldukça zengin olurlar.
• Bataklık ve sazlık tarzı yerlerde tatlı su biyomları arasında yer almaktadır. Ancak bu bölgeler oksijen bakımından çok yetersiz olduğu için, oldukça az canlı çeşidi barındırmaktadır.