Anarşizm nedir ? Kargaşacılık ne demektir ? Anarşizm kelimesinin kökeni nereden gelmektedir ? Anarşizm kelimesinin anlamı nedir ? Anarşizmin temsilcileri kimlerdir ? ve benzeri gibi sorulara yanıt vereceğiz.
Öncelik olarak anarşizm kelimesinin kökenine bakalım. Kelimemiz eski Yunancadan gelmektedir. Kelimenin “an” kısmı kelimeye “sız, siz” ilave ederek olumsuzluk katarken, kelimenin geri kalan ve orijinali “archos” olan kısmı ise “yönetici” manasına gelmektedir. Eldekileri birleştirdiğimizde ise anarşizmin “yöneticisiz” manasına geldiğini rahatlıkla söyleyebiliriz.
Anarşizm, şartlar fark etmeden ve istisnasız, hiçbir yönetim şeklini kabul etmemektedir. Yani otoritenin hemen ardından gelecek olan hiyerarşik durumlar yerine, toplumun birbiriyle temasını, istekli ve gönüllü eylemlerini ister. Ayrıca diyelim ki bulunduğunuz şehirde bir farklılık, değişiklik icraat edilmesi söz konusu olsun. Eğer yaşadığınız bölgeye anarşik bir düzen hakim olsaydı, şehrinize yapılacak olan değişiklikten, o değişikliğin sizi etkileyeceği ölçüde söz söyleme payınız olacaktı. Çünkü anarşizm bunu ister ve bunu savunur.
Anarşizm, size yaptırılacak olan zoraki eylemlere ve toplum hiyerarşilerine onay vermeyerek zıt düşmektedir. Üstte bahsettiğimiz gibi, zoraki yaptırılacak işleri anarşizm kabul etmez. Çünkü istediği şey bunun tam zıttı, yani isteğe ve gönüllülüğe dayanan bir halk ve cemiyet yapısıdır. Devlet yapılanması olmadan sürülen bir yaşam anarşizmin başta gelen amaç, ilke ve prensiplerindendir.
Anarşizmin Temsilcileri Kimlerdir ?
Anarşizmin önde gelen temsilcileri Stirner, Proudhon ve Bakunin’dir. Anarşizme göre insanoğlu “iyi” olarak doğar, her insanın özünde iyilik yatar. Fakat insanın hür olmasına engel olunduğu sürece özüyle yaşaması zorlaşır. Bu yüzden insanın hür bırakılması gerektiğini, zaten özümüzde iyilik, doğruluk ve güzelliğin var olduğunu savunur. Şahsi mal ve otoriteyi reddeder. Anarşizm de egoizme benzer olarak insanın eylemlerinin kendi menfaati için olacağını ve menfaatlerin de herkes için ortak olamayacağından ötürü mutlak bir ahlak kanunu olamaz der.
Anarşizmin Türleri Nelerdir ?
Anarşizm ideolojisi genel itibariyle devlet karşıtı bir fikir gibidir. Tabii bu ideoloji de zamanla kendi içinde değişik kollara bölünmüştür. Mesela bireyci anarşizm maddi vasıtaların hakkını bütün herkese verir. Aynı zamanda komünizm anarşizm de, bu mülkiyetlerin istekli gruplar tarafından idare edilmesi gerektiğini düşünür.
Anarşizm ne kadar farklı kollara sahip olursa olsun temel olarak iki prensip üzerinde durur. Bunlar; halkın bir otorite altında tutulmasına gerek olmadığı, buna ihtiyaç duymadığı ve halk, onlara sorulmadan zoraki bir otorite altına alınırsa bunun etik olmayacağıdır. Anarşizmin üzerinde durduğu asıl mevzu bu ikisidir.
Ayrıca bakabilirsiniz; Analitik Felsefe Nedir ? Çözümleyici Felsefe Ne Demek ?
