Amigdala Nedir ?
Amigdala Nedir: Amigdala görevi ve işlevi sorulduğunda, genelde “beyindeki korku merkezi” olarak cevaplanmaktadır. Ancak bu tanım, amigdalanın işlevleri göz önüne alındığında biraz adaletsiz kalır. Beynin sol ve sağ loblarının derinliklerinde bulunan amigdala; hafıza ve duygusal tepkilerin yönlendirilmesinde oldukça etkilidir. Bunun dışında birçok nörülojik ve psikolojik rahatsızlıkla da ilişkilidir.
Limbik sistemin içerisinde bulunan badem şeklindeki amigdala, yetişkinlerde birkaç santimetreyi geçmeyen bir boya sahiptir. Aynı zamanda beynin merkezine çok yakın bir konumdadır. Sağ ve sol loblarda bulunan iki amigdala birlikte çalışsalar da, her iki tarafta da baskın olan farklı özellikler mevcuttur.
Amigdalanın Hafıza ve Duygusal Tepkilerin Oluşmasındaki Görevi
Konuyla ilgili yayınlanan bir makaleye göre, amigdala duygusal davranışlarda korkuyla ve özellikle de korkuyla ilgili şartlandırmalarla doğrudan ilgili bir beyin bölümüdür. İnsanlarda ve birçok hayvanda elektrik çarpması gibi olumsuz bir uyaranı algılaya bilmektedir. Aynı zamanda bunu tehlikeyle ilişkilendirme görevini üstlenmektedir.
Fransa’da bulunan Neurocentre Magendie’de çalışmalar yürüten nörobilimci Anna Beyeler’e göre, amigdala sadece korkuyla ilgilenmemektedir. Birçok olumlu duygu başta olmak üzere diğer duyguların deneyimiyle de ilgilenmektedir. Beyeler, bu süreçle ilgili mikroskobik düzeyde bazı deneyler yapmıştır. Bunun yanında farelerde, amigdalada bulunan nöronların aynı olaya farklı tepkiler verdiğini ortaya çıkarmıştır. Örneğin, farelere tatlı bir şey verildiğinde amigdalaların beynin ödüle dahil olan kısmına sinyaller gönderdiği anlaşılmıştır.
Peki Ya Duygusal Hafıza ve Davranışlar?
Aynı zamanda Amigdala duygusal davranışlarda da rol oynamaktadır. Yerine göre sakinlik ve saldırganlık gibi durumların ortaya çıkmasına sebep olabilmektedir. Ekstrem durumlarda, amigdalotomi (amigdalanın eksik olması veya olmaması) gibi bazı sorunlar kişide, kontrol edilemeyen saldırganlık ve birçok sinir hastalığını beraberinde getirir. Tüm bu durumlar, amigdalası zarar görmüş veya tamamen yok olmuş insanlar hakkında bazı araştırmalar yapılmasına sebep oldu. Bu araştırmalara ve amigdalanın psikolojik sorunlarla olan ilişkisine gelin birlikte göz atalım.
Amigdala ve Psikiyatrik Bozukluklar
Amigdala nedir sorusu üzerine yapılan araştırmalara göre; amigdala işlevindeki bozulmalar, bir korku gibi psikiyatrik sorunla ve duygusal hafıza ile doğrudan ilişkilidir. Bu durum sosyal anksiyete bozukluğu, yaygın anksiyete bozukluğu ve sosyofobi gibi sorunlara yol açabiliyor.
Beyeler, “İnsan beyni üzerinde yapılan çalışmalar; anksiyete bozukluğu ve aşırı stres yaşayan hastalarda amigdalanın, gereğinden fazla aktif olduğu saptanmıştır.” Açıklamasıyla araştırma sonuçlarını destekledi. Bunların dışında majör depresif bozukluk, bipolar bozukluk ve alkol-uyuşturucu bağımlılığı gibi birçok sorun yaşayan hastada; amigdalada işlev bozuklukları tespit edilmiştir.
Otizm hastalarında amigdalanın işleyişinde normal insanlara göre bazı farklılıklar olduğu, Journal of the American Academy of Child & Psychiatry’de yayınlanan bir araştırmayla ispatlandı. Araştırmaya göre, otizmli bireylerin amigdalaları normale göre daha aktiftir. Bunun yanında uyarılara daha geç tepki verirler.
Beyindeki birçok bölümde olduğu gibi, amigdala da laterizasyon belirtileri gösterir. (Yani, sağ ve sol beyindeki amigdalalar birbirinden farklıdır). Bulguların çoğunda, sol lobdaki amigdalanın sağa göre daha aktif olduğu görülmüştür. Bu durum bazı kişilerde tam tersidir. Bununla birlikte sağ ve sol loblarda bulunan amigdalalar birçok işlevde birlikte çalışırlar.
Amigdalanın tüm bu işlevleri, olumlu ve olumsuz (işlevindeki bozukluk) etkileri göz önüne alındığında; ona basitçe “beynin korku merkezi” demek pek yeterli sayılmaz. Gelecekte yapılacak çalışmalarla birlikte, uzmanların beynin bu bölgesi hakkında birçok yenilik keşfetmesi oldukça muhtemel görünmektedir.
