Adaçayı Lamiaceae (Ballıbabagiller) familyasından, Salvia cinsini oluşturan; çok şifalı ve kokulu bir bitkidir. Ağırlıklı olarak Akdeniz de ve nadiren Ege Bölgesi’nde de yetişmektedir. Tatlı ve yumuşaklık hissi veren bir tada sahiptir. Kokusu ise; ıtırlı ve acımtırağa benzer. Boyu yaklaşık olarak 30-70 cm arasında değişmektedir.
Bu bitki tohumuyla birlikte kendi kendine çoğalır. Yumurta biçiminde tohumları, genelde koyu kahverengidir. İçerisinde; tanen, reçine, glikozid, (sineol, borneol, pinen) irsol asidi, fumarik asit, flavon, oleanol asidi ve asparagin gibi maddeleri barındırırır.
Bu bitki yaprakları etken madde ve eter yağlarının zirveye ulaştığı öğle saatlerinde toplanır. Gölge ve hava alan bir yerde kurutulmalıdır. Bitki için en uygun toplama zamanları eterli yağların oluşumundan ve çiçeklenme öncesine denk geldiğinden genellikle Mayıs ve Haziran aylarındadır.
Adaçayı nasıl hazırlanır ?
Tercik ediliş şekli genelde kuru olmakla birlikte, taze olarakta tüketilmektedir. Çay şeklinde hazırlanırken en dikkat edilmesi gereken hususlardan birisi suyla beraber kaynatılmamasıdır. Eğer bir bardak için hazırlayacaksanız; birkaç yaprağın üzerine kaynamış suyu döktükten sonra 5-10 dakika beklettikten sonra afiyetle içebilirsiniz. Bir başka demleniş şekli de normal çaya benzer şekilde yine suyun içine atılarak, 10 dakika demlenme usülüyledir. Bu işlemler tamamlandıktan sonra süzülerek limon ve bal ile tüketilmesi tavsiye olunur.
Adaçayı bitkisi genellikle fırında yapılan et yemeklerinde ve kızartmalarda da kullanılmaktadır. Hem aromasının yaydığı güzel koku, hem de şifalı özelliklerinin et ürünlerine de kaynaklık etmsinden dolayı tercih sebebidir.
Adaçayının faydaları nelerdir ?
Adaçayı, çok eski yıllardan beri kullanılan çok kıymetli ve şifalı bitkidir. Günümüzde hâlen bir çok hastalığın tedavisinde kullanılmaktadır. Bu değerli bitkiye çeşitli aktarlardan ve marketlerden ulaşmak mümkündür. Genelde ilgili bölgelerde kendiniz de toplayabilirsiniz.
- Karminatif, yatıştırıcı, midevi, diüretik, ağrı giderici, ter kesici, dezenfaktan ve balgam söktürücü etkileri vardır.
- Ihlamur ile birlikte hazırlanan infüzyonu; öksürük giderici, şeker ve nane ile kaynatılmış suyu, midedeki sorunları gidermek için kullanılır.
- Üşütmeden dolayı meydana gelen adale ağrılarını giderici olarak da kaynatılmış adaçayı yaprağı suyu içilir.
- Koku değiştirici özellikleri vardır. Çeşitli et yemekleriyle kullanılır. Aynı zamanda ağrılarını gidermek için de kaynatılmış adaçayı yaprağı suyu içilir.
- Çay olarak tüketildiğinde; bağırsak ve mide gazlarını giderme özelliğine sahiptir.
- Mide bulantısını gidermektedir.
- Bademcik, boğaz ve dişeti iltihaplarını giderir.
- Hazım sisteminin düzenli olarak çalışmasını sağlar.
- İdrar ve tek giderir, söktürür. Banyo suyuna katılıp, yıkanılması halinde zindelik ve form kazandırır.
- Astım hastalığıyla ortalığa çıkan sıkıntıların giderilmesine yardımcı olur.
- Kuvvet verici özelliğinin yanısıra; antiseptik, gaz söktürücü ve uyarıcı özellikleri de vardır.
Adaçayı yan etkileri ?
Çok fazla tüketildiğinde erkeklerde cinsel gücü azalttığı, kadınlarda ise azalttığı söylenmektedir. Hamile kadınlarda ve tansiyon rahatsızlığı olan insanlarda doktor tavsiyesi ile kullanılması önerilir. Günde tavsiye edilen miktar; üç fincanın aşılmamasıdır..
