İskit Medeniyeti ve Tarihi
Kuruluş ve Siyasi Tarih
İskitler M.Ö. 8. ve 7. yüzyıllarda Orta Asya’dan güney Rusya’ya göç ederek M.Ö. 6. yüzyılda, Tuna-Volga ırmakları arasındaki geniş bölgede devlet kuran bir bozkır kavmidir. İskitlerin M.Ö. IX. yüzyılda Altay Dağları’nın doğusunda yaşadıkları sanılmaktadır.
İskitler M.Ö. IX. yüzyılda Altay Dağları’nın doğusunda yaşarken, Çin İmparatoru (M.Ö. 821-781) Çin’in sınırlarına sürekli akınlar yapan Hunların üzerine bir ordu gönderdi. Bozguna uğrayan Hunlar, Amu Derya Irmağının kuzey kısmındaki Massagetler üzerine saldırdılar. Bunun üzerine Massagetler de komşuları İskitlere saldırdılar. Massagetlerin saldırıları ve o sırada Orta Asya’da başlayan kuraklık sebebiyle, İskitler batıya doğru göç etmeye başladılar.
Daha sonra Kırım Yarımadası’ndaki Kimmerleri bozguna uğratarak bir kısmını Urartu bölgesinden batıya doğru sürdüler. Ayrıca bir kısmı da güneye inerek Asur kralına sığındılar. İskitler daha sonra Urartu (Van ve Doğu Anadolu’nun bir kısmı) ve Kızılırmak havzasını içine alan bölgede krallık kurdular. Zamanla Suriye ve İsrail’i ele geçirdiler. Mısır yakınlarına kadar ilerleyen İskitlerle barış yapan Mısır Firavunu I. Psammetik (M.Ö. 663-610), İskit tehlikesini önlemiş oldu. Eski Yunanlılar onlara İskitler, Persler ve Hintliler de Sakalar adını vermişlerdir.
M.S. 2. yüzyıla kadar varlıklarını sürdüren İskitler, Sarmatyalıların bölgeye hakim olmaları ile tarih sahnesinden çekilmişlerdir.
İskit Medeniyeti ve Öğeleri
Sosyal Hayat
Göçebe bir hayat yaşayan İskitler gelenek, görenek ve inanç bakımından, Türklerden birçok değer almışlardır. İskitler, hayatta iken yanlarından ayırmadıkları ve sadık bir dost saydıkları atları ile birlikte gömülürdü. Göçebe bir hayat yaşayanlar avcılık ve balıkçılık; yerleşik hayata geçenler de çiftçilik ve ticaret yaparlardı.
Doğu Avrupa’ya kadar olan bölgede, İskitlere ait birçok zengin eşyalı mezar bulunmuştur. Orta Asya ile ilgili olan İskitler, at eti yer ve kısrak sütü içerlerdi.
Din ve inanış
Dine fazla düşkün olmadıkları için tapınakları bulunmayan İskitlerin, en büyük tanrıçaları Tabiti Hestia idi. Kadın gibi giyinip, ince konuşan ve Enari adını verdikleri büyücü rahipleri vardı. İskitler ölülerini mumyalayıp sonbahar ve ilkbaharda gömerlerdi. Ölüye en güzel elbiseleri giydirilir ve bütün mücevherleri takılır, yanına eşlerinden biri, varsa uşağı, aşçı ve seyisi ile atları da gömülürdü. Ayrıca hayatta iken at kurban eder, domuzu asla yetiştirmez ve kesmezlerdi.
Güzel Sanatlar
Bilindiği gibi Doğu Avrupa’ya kadar olan bölgede İskitlere ait birçok mezar bulunmuştur. Mezarlardaki buluntulardan anlaşıldığına göre; İskit sanat eserlerinin bir çoğu, büyü amacını güden bazı geometrik biçimlerle süslenmiştir. Özellikle hayvan motifleri ağır basmaktadır. Aynı zamanda sanat eserleri arasında özellikle altından yapılmış geyik heykelcikleri dikkati çeker.
Kuban’da Kostromskaya Stanitsa mezarında M.Ö. 6. yüzyıldan kalma ünlü geyik heykeli bulunmuştur. Hemen hemen bütün İskit boyları altın, deri, keçe ve tahtadan geyik heykelleri yapmışlardır. Ayrıca bunların yanında işlemeli giyim eşyaları, değerli silahlar bulunmuştur.
Ayrıca bakabilirsiniz; Hitit Medeniyeti ve Tarihi
