Kemik Kanseri Nedir ? Kemik Kanseri Belirtileri ?
Kemiklerin yapısı ve görevleri nelerdir ?
Olgun kemiklerimiz üç çeşit dokudan oluşmaktadır. Bunlardan bahsedecek olursak; süngerimsi doku (kemik iliğini içeren, kan hücrelerini meydana getiren, kemik içindeki süngerimsi doku); kompakt doku (kemiğin sağlam olan dış kısmı); subkondral doku (eklemlerin yumuşak olan kemik dokusu). Bunlardan bir katman, eklemlerin yumuşak ve hareketini yumuşatmak için subkondral dokuyu kaplar.
Kemiklerimiz kaslarımızın hareketlerinin yanısıra iç organları korur ve destekler, kan hüclerimizi üretip, depolanmasına yardımcı olur.
Bütün kemik tümörleri kanserli mi ?
Pek çok tümör çeşidinde olduğu gibi kemik tümörlerini de; malign (kötü huylu) veya benign (iyi huylu) şeklinde ayırabiliriz. Hatta iyi huylu tümörlerin kötüye oranla daha fazla olduğunu söylemek çok doğru olacaktır; ama her iki tipte büyüyüp, iyi olan kemik dokusunu sıkıştırabileceği gibi anormal olan bir doku ile absorbe de edebilir veya yerine de koyabilir. İyi huylu tümörlerin aynı zamanda yayılma riski yok denilecek kadar azdır. Bu yüzden hayati tehlike oluşturma olasılığı oldukça düşüktür.
Kemik üzerinde ortaya çıkan (birincil kemik kanseri), vücudun başka bir bölümünde bulunan başka bir kemiğe yayılan kanser (ikincil kemik kanseri) ile aynı türde bir hastalık değildir. Birincil kemik kanseri fazla sıklıkla görülmeyip, nadir görünen bir tiptir. Yaygın olarak görüneni ise; akciğerler, göğüs ve prostat gibi başka bir organdaki kanserin kemik üzerine yayılımından (metastaz) kaynaklanan tümörlerin görülmesidir. Yani bahsettiğimiz yazı, birincil olan kemik kanseri (metastaz) değil; kemikte oluşan kanserle ile alâkalıdır.
Kemiklerde ortaya çıkan kanser türleri ?
Kemik kanserlerinin bilinen ve en çok meydana gelen türü büyüyen ve kemiklerde yeni doku üzerinde gelişen osteosarkom’dur. Kıkırdak üzerinde farklı bir kanser türü olan kondrosarkom görülür. Diğer farklı kemik kanseri türü Ewing sarkomun, kemik iliğindeki olgunlaşmamış sinir dokusundan başlamaktadır. Ewing ve Osteosarkom ergenler ve çocuklarda daha çok görülmes riski olan bir türdür. Kondrosarkom ise yetişkinlerde daha sıklıkla görülür.
Kemik kanserine neden olan sebepler ?
Bununla ilgili araştırma yapan bilim adamları sebepleri tam olarak bilemeseler de, yaşanacak bir çok faktör riski arttıra bilme olasılığına sahiptir. Genellikle çocuklar ve genç erişkinlerde kemoterapi ve radyasyon tedavisi görenlerde daha fazla sıklıkla görülmüştür. Yeni kemik hücrelerinde anormal gelişme sonucu oluşan karakterize, nonkanceröz durum olan Paget hastalığı bulunan erişkinler, osteosarkom için artmış risk altında bulunabilirler. Kalıtım sebebi de riski arttırma faktörlerinden birisidir. Örnek verilecek olunursa; kalıtsal retinoblastomalı (gözün nadir bir kanseri olan) çocuklarda osteosarkom gelişme riski malesef yüksektir.
Kemik Kanserinin Belirtileri Nelerdir ?
Ciddi derecede ağrılar kanserin en yaygın belirti ve semptomlarındandır. Bunu yanı sıra, semptomlar kanserin bölgesine ve boyutuna bağlı değişim gösterebilir. Yakınında ve derzlerde oluşan tümörler, etkilenen bölgedeki sebepsiz şişlikler, hassasiyet meydana getirebilir. Kemik kanseri gündelik hareketleri de ciddi derecede etkiler ve kemiklerin ciddi şekilde zayıflamasına ve hatta kırılmaya bile sebebiyet verebilir. Başka şekilde belirtileri arasında anemi, kilo kaybı, ateş ciddi derecede yorgunluk söylenebilir; ama bu belirtilerin hiç biri kesin kanser teşhisi ve belirtisi değildir. Bu tarz durumlarda yapılacak en iyi hamle, bir doktora görünmek olacaktır.
Kemik Kanseri Nasıl Teşhis Edilmektedir ?
Doktor, hastanın geçmişiyle ilgili fikir sahibi olarak, eksiksiz bir muayene gerçekleştirir. Kan testi önererek alkalin fosfataz (enzim düzeyini) belirler. Ancak bu test de hastalığın tamamen ve garanti teşhisi için belirleyici bir unsur değildir.
X ışınları, kemik türünün boyutunu, şeklini ve yerini gösterebilmektedir. Bundan dolayı MR veya anjiyografi, BT (veya CAT) gibi özel görüntüleme testleri değerlendirilebilir ve önerilmektedir. Aynı zamanda kemik türünde doku numesinin çıkartılması işlemi (biyopsi) kanserin tanısını koymak için gerekebilir. Böylelikle cerrah, insizyonel veyahut iğne biyopsisi yapabilir. İğne biyopsisi; cerrah tarafından kemikte küçük bir delik açılarak, iğne benzeri bir alet aracılığıyla tümörden bir doku örneği çıkartılarak yapılır. Bu biyopsiler alanında iyi ve uzman olan ortopedik onkologlar tarafından yapılır. Ayrıca bir patolog da hücreleri ve dokuları mikroskop ile detaylı bir şekilde inceleyerek dokunun kanserli olup olmadığını bulur.
Kemik Kanseri Tedavisi Nasıl Olur ?
Bu tedavi şekli; kanserin büyüklüğü, türü yeri ve ne aşamada olduğu ve kişinin yaşı ile alâkalıdır. Cerrahi genellikle birinci tedavi şeklidir. Bir kolun veya bacağın kesilmesi (uzvun amputasyonu) gerekli olduğu gibi bir çok durumda korunarak yapılan cerrahi de mümkün kılınmıştır. Yapılabildiğinde veya uygun olduğunda cerrahlar, kemiğin kanserli alanını çıkararak veya protez ile değiştirerek kesilmeyi (amputasyonu) engellemektedirler. Aynı zamanda tümör üzerindeki ameliyat ve radyoterapinin yanı sıra, çoklu ilaç tedavisi, yani kemoterapi ile de giderilebilir.
